Suchość oczu: Przyczyny, leczenie i medycyna ludowa

Suchość oka, znana również jako:

• Zespół suchego oka

• Choroba suchego oka

• Choroba powierzchni oka

• Suchy zapalenie rogówki i spojówki

• Zespół dysfunkcyjnego łzawienia

Jest to jedna z najczęstszych przyczyn wizyty u okulisty (lekarza specjalisty chorób oczu).

Kseroftalmia może być wynikiem różnych przyczyn prowadzących do zaburzeń filmu łzowego.

Każda torbiel łzowa składa się z trzech warstw:

• Warstwa tłuszczowa

• Wodnista ciecz

• Śluzowy film

Kombinacja tych trzech warstw zazwyczaj utrzymuje powierzchnię oka nawilżoną, gładką i wolną od szkodliwych czynników środowiskowych. Problemy z którąkolwiek z tych warstw mogą prowadzić do wystąpienia suchości oczu.

Przyczyny dysfunkcji aparatu łzowego mogą obejmować:

• Zmiany hormonalne

• Choroby autoimmunologiczne – takie jak zespół Sjögrena lub reumatoidalne zapalenie stawów zazwyczaj prowadzą do objawów suchych oczu

• Reakcje alergiczne lub zapalenie gruczołów łzowych

U wielu pacjentów kseroftalmia jest wynikiem zmniejszonej lub zwiększonej produkcji cieczy łzowej.

Zmniejszone wydzielanie łez

Suchość oczu może wystąpić, gdynie jesteś w stanie wytwarzać wystarczającej ilości łez wodnistych, zwanych również cieczą wodnistą. Medyczna nazwa tego stanu tosuchy zapalenie rogówki i spojówki.

Oto najczęstsze przyczyny jego występowania:

• Starzenie się

• Niektóre stany chorobowe, takie jak zespół Sjögrena, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, twardzina skóry, niedobór witaminy A i wiele innych.

• Stosowanie leków zawierających w składzie leki przeciwhistaminowe, przeciwdepresyjne, hormonalną terapię zastępczą, leki obkurczające naczynia, leki na chorobę Parkinsona, trądzik i wiele innych.

• Zaburzenia wrażliwości nerwów rogówki. Problemy te mogą być wynikiem noszenia soczewek kontaktowych, operacji laserowej, uszkodzenia nerwów i innych.

Zwiększone wydzielanie łez

U osób cierpiących na trądzik różowaty lub inne choroby dermatologiczne częściej dochodzi do zablokowania gruczołów Meiboma. Znajdują się one na krawędzi powiek i wydzielają warstwę lipidową, która wchodzi w skład filmu łzowego i zapobiega nadmiernemu parowaniu łez.

Zablokowanie gruczołów może prowadzić do stanów takich jak suchość oczu.

Kiedy gruczoły Meiboma są zablokowane, a warstwa lipidowa jest uszkodzona, łzy parują szybciej, co prowadzi do odruchowej hiperłzawienia (kompensacyjnego zwiększenia produkcji łez przez gruczoł łzowy). Stąd bierze sięzwiększone wydzielanie łez.

Przyczyny zwiększonej sekrecji to:

• Dysfunkcja gruczołów Meiboma (przedni zapalenie brzegów powiek)

• Alergie oczu

• Niedobór witaminy A

• Częste stosowanie kropli do oczu

• Silny wiatr, dym lub suche powietrze.

Suchość oczu często objawia się różnorodnymi symptomami, których nasilenie może się różnić i wskazywać na choroby podstawowe.

Oto najczęstsze z tych objawów:

• Pieczenie: Częsty objaw wynikający z niedostatecznej ilości płynu łzowego. Pieczenie pojawia się na skutek długotrwałego patrzenia w ekran komputera lub działania czynników drażniących z otoczenia.

• Łzawienie (lakrymacja): Paradoksalnie, suche oczy mogą wywoływać odruchową nadprodukcję łez, zwykle niskiej jakości, które nie łagodzą objawów kseroftalmii.

• Zaczerwienienie i swędzenie oczu: Powtarzające się podrażnienia i stany zapalne mogą powodować zaczerwienienia i uczucie swędzenia w oczach.

• Uczucie ciała obcego: Uczucie piasku lub drobinek w oczach – częsta skarga osób cierpiących na suchość oka.

• Zamglone widzenie: Tymczasowe zmiany w widzeniu spowodowane niestabilnym filmem łzowym lub zapaleniem powierzchni oka.

Kseroftalmia może prowadzić dopowikłań i patologii okulistycznych, które muszą być koniecznie leczone przez lekarza specjalistę.

Niektóre z nich to:

• Zapalenie brzegów powiek (blefarit): Jest to stan zapalny powiek, prowadzący do pogorszenia jakości łez.

• Dysfunkcja gruczołów Meiboma: Zablokowane gruczoły łojowe zaburzają warstwę lipidową filmu łzowego, zwiększając parowanie łez i pogłębiając wysychanie gałki ocznej.

• Alergiczne zapalenie spojówek: Przewlekłe alergie mogą nasilać suchość i podrażnienia, a także prowadzić do innych chorób niezwiązanych bezpośrednio z układem wzrokowym.

Prawidłowa diagnostyka ma kluczowe znaczenie dla określenia pierwotnej przyczyny i wyboru najodpowiedniejszego leczenia kseroftalmii.

Aby zdiagnozować kseroftalmię, lekarz okulista powinien przeprowadzić szereg testów i badań okulistycznych, które pozwolą postawić dokładną diagnozę.

Wywiad i objawy

Okulista oceni Twoje dolegliwości – uczucie suchości, pieczenie, zaczerwienienie, swędzenie lub zamglone widzenie.

Czynniki ryzyka zostaną wzięte pod uwagę przy stawianiu diagnozy:

• Długotrwała praca przy komputerze

• Używanie soczewek kontaktowych

• Problemy zdrowotne związane z alergiami lub chorobami autoimmunologicznymi.

Badania powierzchni oka

• Test z fluoresceiną lub zielenią lizaminy: Specjalne barwniki stosowane w okulistyce, które ujawniają uszkodzenia rogówki lub zaburzenia filmu łzowego.

• Ocena wizualna: Wykorzystuje się lampę szczelinową (biomikroskop) do badania rogówki, filmu łzowego i spojówki.

Ocena filmu łzowego

• Osmometria łez:Pomiar stężenia soli w łzach. Podwyższone poziomy soli są czynnikiem ryzyka i wskaźnikiem suchości oczu.

• Czas przerwania filmu łzowego (TBUT): Określa stabilność i jakość filmu łzowego poprzez obserwację, jak szybko wysycha.

Test produkcji łez (test Schirmera)

Test polega na umieszczeniu paska bibuły filtracyjnej pod dolną powieką, aby zmierzyć ilość wyprodukowanych łez w określonym czasie.

Dodatkowe testy

• Meibomografia: Ocena stanu gruczołów Meiboma, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu filmu łzowego.

• Testy zapalne: Wykrywają markery zapalne w łzach, często związane z występowaniem suchości oka.

Wczesna diagnostyka ma kluczowe znaczenie dla odpowiedniego leczenia kseroftalmii i zapobiegania poważniejszym powikłaniom.

Leczenie suchości oczu obejmuje połączenieopieki medycznej, medycyny ludowej i zmian stylu życia, dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjentów.

Krople i leki

Krople do oczu zapewniają natychmiastową ulgę przy łagodniejszych objawach kseroftalmii. Z kolei leki zawierające cyklosporyny zmniejszają stan zapalny i poprawiają produkcję śluzu.

W cięższych przypadkach zapalnych stosuje się terapię kroplami kortykosteroidowymi, jednak ich długotrwałe stosowanie nie jest zalecane, ze względu na ryzyko poważnych skutków ubocznych.

Do stosowania doustnego specjaliści zalecają pacjentom przyjmowanie kwasów Omega-3 w formie suplementu diety lub pozyskiwanie ich poprzez odpowiednią dietę.

Zwiększone spożycie kwasów tłuszczowych Omega-3jest niezwykle skuteczne w leczeniu kseroftalmii, ponieważ wzmacniają one zdrowie gruczołów łzowych i zmniejszają stany zapalne na powierzchni oka. Poprawiają jakość filmu łzowego, zmniejszają parowanie łez i łagodzą objawy suchości.

Medycyna ludowa

Lecznictwo ludowe znajduje tutaj swoje zastosowanie:

• Ciepłe okłady: Ciepło poprawia wydzielanie tłuszczu przez gruczoły, stabilizując tym samym film łzowy. To najczęściej stosowany domowy sposób na leczenie suchości oczu.

• Żel z aloesu: Żel aloesowy nakłada się delikatnie wokół oczu, co łagodzi podrażnienia i pieczenie.

• Plaster ogórka: Ogórek ma bardzo dobre właściwości chłodzące i nawilżające, które zmniejszają podrażnienia, swędzenie i zaczerwienienie oczu.

• Herbata rumiankowa: Napar z rumianku wykorzystywany jest do przygotowywania kompresów, które łagodzą stany zapalne oczu.

Domowe sposoby

Zmiana stylu życiarównież może przynieść pozytywne efekty i pomóc w łagodzeniu dyskomfortu związanego z suchością oczu.

Oto kilka przydatnych wskazówek:

• Ograniczenie czasu przed ekranem: Stosuj zasadę 20-20-20. To technika zmniejszająca napięcie oczu podczas długotrwałej pracy przy komputerze lub innym ekranie. Co 20 minut spójrz na odległość około 6 metrów i utrzymaj wzrok przez co najmniej 20 sekund. W ten sposób rozluźnisz mięśnie oczu, zmniejszysz zmęczenie i napięcie oraz suchość oczu.

• Nawodnienie: Picie odpowiedniej ilości wody wspomaga produkcję łez.

• Używanie nawilżaczy powietrza: Zwiększenie wilgotności powietrza pomoże złagodzić objawy. 

Inne

• Punctal Plugs: Mało inwazyjny zabieg mający na celu zatrzymanie łez na dłużej poprzez zablokowanie ich odpływu przez kanaliki łzowe.

• Higiena powiek: Regularne oczyszczanie powiek za pomocą szamponu dla niemowląt lub specjalnych chusteczek zapobiega dysfunkcji gruczołów.

• Zmiany w diecie: Jak wspomniano wcześniej, włączenie do diety produktów bogatych w kwasy omega-3, takich jak ryby czy siemię lniane, poprawia jakość filmu łzowego. Staraj się spożywać omega-3 przynajmniej 2–3 razy w tygodniu. 

Połączenie wszystkich wymienionych powyżej opcji może stanowić skuteczne leczenie zdrowia narządu wzroku, jednak utrzymujące się objawy powinny być skonsultowane i ocenione przez lekarza specjalistę.

Należy udać się do lekarza, jeśli występują utrzymujące się objawy suchości oczu, takie jak podrażnienie, niewyraźne widzenie, pieczenie i swędzenie, które nie ustępują pomimo stosowania wyżej wymienionych metod. 

Bezwzględnie należy skonsultować się z lekarzem, jeśli zauważysz:

• Zaczerwienienie

• Nagłe łzawienie oka

• Silny dyskomfort

• Jeśli objawy zaczynają utrudniać wykonywanie codziennych czynności.

Nowoczesna diagnostyka i szybkie leczenie mogą zapobiec późniejszym powikłaniom i utrzymać oczy w dobrym zdrowiu. 

Suchość oczu to powszechna dolegliwość spowodowana niedostateczną produkcją łez lub ich szybkim odparowywaniem, prowadząca do dyskomfortu, podrażnienia i potencjalnych zaburzeń widzenia. 

Skuteczne leczenie obejmuje identyfikację przyczyny orazpołączenie leczenia medycznego z modyfikacją stylu życia. 

Medycyna naturalna i domowe środki, takie jak ciepłe kompresy czy ziołowe roztwory, mogą zapewnić dodatkową ulgę. Istnieją również odpowiedniesuplementy diety na oczy, zawierające składniki pomagające złagodzić suchość oczu.

Utrzymanie zrównoważonej diety, odpowiednie nawodnienie i kontrola czasu spędzanego przed ekranem są kluczowe w profilaktyce kseroftalmii. 

Konsultacja ze specjalistą gwarantuje właściwą diagnozę i opiekę, a także poprawę jakości życia i długoterminową ochronę zdrowia oczu. 

Co powoduje suchość oczu?

Suchość oczu wynika z niedostatecznej produkcji łez, nadmiernego ich odparowywania lub chorób takich jak zespół Sjögrena, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń i inne.

Co robić w przypadku uczucia ciała obcego w oku? 

Jeśli odczuwasz obecność ciała obcego w oku, najpierw przepłucz je roztworem soli fizjologicznej. Unikaj pocierania oczu, ponieważ może to prowadzić do poważniejszych powikłań. 

Czym jest zespół Sjögrena? 

Sjögren to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje gruczoły łzowe i ślinowe, powodując suchość oczu (kseroftalmię) i ust (kserostomię). 

Źródła: 

• https://www.webmd.com/eye-health/dry-eye-syndrome-doctor

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-eyes/symptoms-causes/syc-20371863