Wszystko o zapaleniu gardła: istota, objawy i leczenie

Objawy zapalenia gardła mogą się różnić w zależności od przyczyny jego powstania.

W ogólnym przypadku są to:

• Ból i podrażnienie gardła – naturalnie, jest to najbardziej charakterystyczny objaw, który może wahać się od lekkiego podrażnienia do bardzo silnego bólu przy przełykaniu.
• Odynofagia – termin, którym określa się utrudnione przełykanie, najczęściej z powodu bólu. Czasami pacjenci nie są w stanie przełykać nawet śliny lub wody.
• Czerwone i opuchnięte gardło – tylna część gardła może wyglądać na zaognioną i mieć ogniście czerwony kolor.
• Limfadenitis – termin oznaczający zapalenie węzłów chłonnych. Najczęściej powiększają się te, które znajdują się na szyi lub pod dolną szczęką, często stając się wrażliwe i bolesne.
• Chrypka – zapalenie może dotrzeć do strun głosowych i wywołać zmiany w barwie głosu.
• Suchość w gardle – częstszy objaw przy zapaleniu gardła wywołanym przez czynniki środowiskowe.
• Kaszel – suchy lub produktywny (z flegmą) kaszel może towarzyszyć zapaleniu gardła. Ten objaw jest bardziej charakterystyczny dla infekcji wirusowych.

Istnieją również inne objawy, które mogą być obecne lub nie, w zależności od konkretnego czynnika wywołującego.

Mogą to być następujące:

• Gorączka i wysoka temperatura – często obserwowana przy infekcjach bakteryjnych lub wirusowych.
• Ból głowy – towarzyszy wysokiej temperaturze i ogólnemu złemu samopoczuciu.
• Zmęczenie – nietypowe zmęczenie często zapowiada początek infekcji, niezależnie od tego, czy chodzi o zapalenie gardła, czy inną chorobę.
• Białe naloty lub ropa – Są charakterystyczne dla ropnego zapalenia migdałków i są pewnym dowodem, że chodzi o bakteryjne zapalenie gardła.
• Bóle mięśni i ciała – normalny objaw dla wszelkiego rodzaju infekcji.
• Nudności i wymioty – charakterystyczne dla małych dzieci z bakteryjnym zapaleniem gardła.

Każdy może rozpoznać te objawy, które odczuwaliśmy nie raz czy dwa, w kombinacjach lub oddzielnie.

Diagnozowanie zapalenia gardła odbywa się szybko przez doświadczonego klinicystę poprzez zebranie szczegółowego wywiadu od pacjenta (historia choroby, kiedy się zaczęła, jakie objawy i dolegliwości występują) oraz badanie fizykalne.

Zazwyczaj specjalista medyczny może szybko zorientować się w pochodzeniu czynnika wywołującego – czy jest bakteryjny, wirusowy, czy wynika z czynników środowiskowych.

Aby potwierdzić konkretny czynnik zakaźny, konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych testów.

Mogą to być następujące:

• Szybki test na paciorkowce – stosowany przy podejrzeniu ropnego zapalenia migdałków, wywołanego przez paciorkowce grupy A. W praktyce klinicznej ten test jest rzadko używany, ze względu na charakterystyczne dla ropnego zapalenia migdałków naloty i ropne osady na gardle i migdałkach. Są one wystarczającym dowodem do rozpoczęcia leczenia antybiotykami.
• Wymaz z gardła z posiewem – służy do hodowli podejrzanego szczepu bakteryjnego, ale zajmuje więcej czasu, zazwyczaj 1-2 dni. Może posłużyć do wykrycia innego mikroba odpowiedzialnego za zapalenie.
• Specyficzne badania serologiczne – przy podejrzeniach niektórych infekcji wirusowych, takich jak mononukleoza, szuka się konkretnego czynnika za pomocą różnych testów, na przykład testu Monospot dla wirusa Epsteina-Barr.
• Test na inne infekcje wirusowe – przy podejrzeniu, że zapalenie gardła jest wywołane przez adenowirus lub wirus grypy, można przeprowadzić test PCR, co jest rzadką praktyką, ponieważ leczenie i tak jest objawowe.

Jeśli lekarz nie podejrzewa obecności czynnika zakaźnego, może zlecić testy na alergie, które mogą wyjaśnić stan.

Po ustaleniu czynnika wywołującego zapalenie gardła, lekarz może przystąpić do zlecenia leczenia.

Zapalenie gardła można leczyć na kilka sposobów:

• Objawowo – leki przeciwzapalne z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen, aulin i inne preparaty z tej klasy, pomagają w tłumieniu syntezy prozapalnych substancji (prostaglandyn). W ten sposób zmniejszają obrzęk, zaczerwienienie i ból. Immunostymulatory (preparaty takie jak Biozyn i izoprynozyna) często są przepisywane przy infekcjach wirusowych, aby pomóc organizmowi szybciej wyeliminować infekcję.
• Antybiotyki – stosowane przy infekcjach bakteryjnych. Najczęściej używane to aminopenicyliny, makrolidy i rzadziej cefalosporyny. Wybór antybiotyku zależy od oceny lekarza lub wyników antybiogramu i konkretnego czynnika wywołującego.
• Radzenie sobie z alergiami – leki przeciwhistaminowe są stosowane do tłumienia reakcji alergicznych, mając pozytywny efekt zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio przy zapaleniu gardła.
• Leczenie chorób podstawowych – na przykład przy zapaleniu gardła wynikającym z GERD, leczenie choroby refluksowej prowadzi do ustąpienia przewlekłego procesu zapalnego w gardle.

Zapalenie gardła, w większości przypadków, nie wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ najczęściej jest wywoływane przez wirusy, które organizm samoogranicza w krótkim czasie. W pewnych sytuacjach jednak warto zasięgnąć porady specjalisty, aby uniknąć ewentualnych powikłań i zapewnić bardziej skuteczne i odpowiednie leczenie.

Kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem:

• Przy dłuższych objawach – zapalenie gardła, które nie ustępuje przez okres 5-7 dni, jest dobrym powodem, aby zasięgnąć porady doświadczonego specjalisty. Najprawdopodobniej chodzi o infekcję bakteryjną, wymagającą leczenia antybiotykami.
• Wysoka temperatura (powyżej 38,5 stopnia) – charakterystyczna również dla wirusów, wysoka temperatura przez okres dłuższy niż 2-3 dni jest oznaką infekcji bakteryjnej lub nawet powikłań, takich jak zapalenie migdałków lub ropień okołomigdałkowy.
• Zbyt silny ból, problem z przełykaniem
• Limfadenitis – przy silnie opuchniętych węzłach chłonnych warto skonsultować się z lekarzem, może chodzić o cytomegalowirus lub mononukleozę.
• Silny ból głowy lub ból uszu – to znak rozprzestrzeniania się infekcji i powód do konsultacji z lekarzem.

Większość ludzi zna swoje ciało i zazwyczaj wie, kiedy jest po prostu „przeziębiona”, a kiedy dzieje się coś poważniejszego z ich organizmem.

Jeśli uważacie, że istnieje powód do niepokoju na podstawie wymienionych powyżej objawów, możecie uniknąć powikłań i przyspieszyć proces leczenia wizytą u lekarza.