Demencja – jak rozpoznać objawy i co pomaga

Demencja to zespół kliniczny, który charakteryzuje się postępującym pogorszeniem funkcji poznawczych w takim stopniu, że osoba cierpiąca ma trudności z samodzielnym radzeniem sobie w codziennym życiu.

Obejmuje zaburzenia pamięci, procesów myślowych i zachowania. Jest spowodowana uszkodzeniem komórek mózgowych (neuronów) i ich zdolności do pełnej komunikacji między sobą, co prowadzi do problemów poznawczych i funkcjonalnych.

Demencja to choroba wieloczynnikowa i rzadko można wskazać jedną konkretną przyczynę jej powstania. Nauka rozpoznaje wiele różnorodnych czynników, które mogą przyczynić się do jej rozwoju.

• Choroby neurodegeneracyjne: Są to choroby centralnego układu nerwowego, w których obserwuje się zmiany atroficzne w określonych strukturach mózgu, takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona czy Huntingtona. Są związane z postępującą śmiercią neuronów, prowadzącą do demencji.
• Choroba naczyniowa mózgu: Zmniejszony lub ograniczony przepływ krwi do mózgu, spowodowany nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą lub następstwami przebytego udaru, prowadzi do stwardnienia naczyń i zmniejszonego zaopatrzenia neuronów w składniki odżywcze i tlen. W rezultacie neurony obumierają, a ich miejsce zajmuje niefunkcjonalna tkanka, co prowadzi do rozwoju demencji.
• Choroby przewlekłe: Cukrzyca, otyłość, choroby sercowo-naczyniowe znacznie zwiększają ryzyko rozwoju demencji z powodu zwiększonego stresu oksydacyjnego i uszkodzeń naczyń oraz komórek nerwowych, które on powoduje.
• Nieprawidłowe odżywianie: Nieprawidłowe odżywianie i związane z nim niedobory niezbędnych substancji, takich jak witaminy B1, B6, B12, D i E, są związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju demencji.

• Czynniki genetyczne: Predyspozycje genetyczne z pewnością są czynnikiem rozwoju demencji.
• Choroby zakaźne: Choroby takie jak HIV, kiła i inne choroby wpływające na układ nerwowy mogą logicznie prowadzić do strukturalnych i funkcjonalnych zaburzeń charakterystycznych dla demencji.
• Uraz mózgu: Szczególnie chodzi o powtarzające się mikrourazy głowy, charakterystyczne dla sportów kontaktowych, takich jak boks.

Dla rozwoju choroby duże znaczenie ma czynnik genetyczny, ponieważ w identycznych warunkach i chorobach nie wszyscy ludzie rozwiną demencję. To pokazuje, że najczęściej wynika ona z predyspozycji i innych określonych czynników ryzyka.

Wczesne oznaki i objawy choroby mogą być dyskretne, w zależności od typu demencji i indywidualnych cech danej osoby.

Jednymi z najczęstszych wczesnych oznak, które mogą sygnalizować potencjalny problem, są utrata pamięci, szczególnie dotycząca niedawnych wydarzeń. Osoby z początkowymi objawami mogą mieć trudności z doborem odpowiednich słów, rozumieniem rozmowy lub często powtarzać to samo.

Mogą odczuwać trudności w wykonywaniu znanych już czynności – obliczeń finansowych, podążania za przepisem kulinarnym lub obsługi urządzeń domowych.

Może pojawić się dezorientacja dotycząca aktualnego czasu i miejsca, zapominanie dat lub utrata orientacji w znanych miejscach.

Charakterystyczne dla początkowych faz demencji są zmiany w nastroju i cechach charakteru. Często osoby stają się niespokojne, drażliwe, przygnębione, a także obserwuje się zmiany w zachowaniu społecznym.

Ogólnie demencja postępuje, przechodząc przez kilka faz, które nie są wyraźnie oddzielone od siebie. Przejście z jednej fazy do drugiej następuje płynnie, a postęp choroby w dużej mierze zależy od indywidualnych przyczyn.

Podsumowując, etapy rozwoju demencji dzielą się na trzy stadia (fazy).

Demencja to choroba postępująca, której nie można wyleczyć. Jednak dzięki nauce istnieje pewna nadzieja na opóźnienie zmian degeneracyjnych i postępu choroby.

Do tej pory medycyna nie odkryła lekarstwa na demencję, dlatego uważa się ją za nieuleczalną chorobę postępującą, związaną z atrofią mózgu i stopniową utratą jego funkcji.

Nauka nadal bada przyczyny i mechanizmy rozwoju choroby w celu opracowania leczenia demencji, które mogłoby spowolnić jej postęp.

Obecne leczenie ma na celu zmniejszenie nasilenia objawów i poprawę jakości życia poprzez utrzymanie zdolności poznawczych za pomocą leków, zmian stylu życia i innych podejść terapeutycznych.

Wczesna diagnoza choroby i podjęcie odpowiednich działań na czas są kluczowe dla skuteczności niektórych technik i strategii poprawiających jakość życia osób dotkniętych chorobą.

Ważne jest, aby w przypadku podejrzenia bezprzyczynowego zaburzenia funkcji poznawczych skonsultować się z doświadczonym specjalistą w tej dziedzinie.

Opieka nad osobą z demencją obejmuje zapewnienie stałej codziennej rutyny, mającej na celu zmniejszenie niepokoju i dezorientacji wywołanych przez nieznane.

Stworzenie bezpiecznego środowiska jest ważne, aby uniknąć wypadków i samookaleczeń. Dotyczy to szczególnie osób z zaawansowaną demencją. Zachęcanie do wykonywania samodzielnych działań i aktywności może być zdrowe.

Ważne jest, aby potrafić wykazać cierpliwość w radzeniu sobie z silnymi emocjami, takimi jak drażliwość i złość, przekierowując uwagę chorego w innym kierunku.

Zachęcanie do jakiejkolwiek aktywności fizycznej oraz zapewnienie zdrowej żywności poprawi ogólny stan osób z demencją, spowalniając postęp choroby.

Nie na ostatnim miejscu, nie należy zapominać o dbaniu o siebie, aby móc być pomocnym dla bliskich cierpiących na tę wyniszczającą chorobę.