Czym są puryny i w jakich produktach spożywczych występują?

Są to molekuły zawierające azot, które odgrywają kluczową rolę w różnorodnych procesach biologicznych, przede wszystkim w tworzeniu DNA i RNA.

Obejmują one adeninę i guaninę, które są niezbędne do budowy struktury materiału genetycznego. Puryny mogą być syntetyzowane de novo (samodzielnie przez organizm) lub wchłaniane z pożywieniem.

Podczas ich rozkładu przekształcają się w kwas moczowy przy udziale enzymu zwanego oksydazą ksantynową.

W normalnych warunkach kwas moczowy jest wydalany z moczem przez nerki. Jednak jeśli jego stężenie wzrośnie powyżej normy, nerki mogą mieć trudności z jego eliminacją z organizmu. Prowadzi to do hiperurykemii lub podwyższonego poziomu kwasu moczowego we krwi.

Jak już wspomnieliśmy, podwyższone poziomy kwasu moczowego mogą prowadzić do rozwoju dny moczanowej – bolesnej formy zapalenia stawów.

Kryształy kwasu moczowego gromadzą się w stawach, prowadząc do przewlekłego stanu zapalnego, obrzęku, zaczerwienienia i bardzo silnego bólu (kryzys dny moczanowej).

Zazwyczaj dotyczy to stawów dużego palca u nogi, kostek, łokci i nadgarstków, ale długotrwałe utrzymywanie się dny moczanowej prowadzi do poliartretyzmu oraz zapalenia i uszkodzenia każdego stawu w ciele.
Gromadzenie się kryształów w nerkach z czasem prowadzi do rozwoju niewydolności nerek, co ma poważne konsekwencje dla organizmu i drastycznie zmniejsza przeżywalność jednostki. Badania wskazują na związek między dną moczanową a zespołem metabolicznym, chorobami sercowo-naczyniowymi i nadciśnieniem.

Osoby, u których istnieje zwiększone ryzyko rozwoju dny moczanowej lub już cierpią na to schorzenie, powinny uważnie monitorować spożycie puryn w diecie.

Czynnik genetyczny jest ważny w tej chorobie, dlatego osoby, w których rodzinie są osoby cierpiące na dnę moczanową, mają większe szanse na jej rozwój.

To samo dotyczy osób, które mają istniejącą chorobę nerek. Każda choroba, która prowadzi do pogorszenia zdolności filtracyjnej i funkcji nerek, zwiększa ryzyko rozwoju dny moczanowej.

Niektóre pokarmy mają wysoką zawartość puryn i powinny być unikane przez osoby, które mają problem z metabolizowaniem i wydalaniem kwasu moczowego z organizmu.

Oto one:

• Czerwone mięsa: Zawierają znaczną ilość zasad purynowych. To samo dotyczy podrobów, takich jak serce, nerki, wątroba.
• Owoce morza: Sardynki, anchois, krewetki i inne dary morza zawierają wysokie poziomy zasad purynowych i mimo swoich innych wartości odżywczych, powinny być unikane przez osoby z dną moczanową.
• Alkohol: Niektóre napoje alkoholowe, które są wynikiem procesów fermentacyjnych z udziałem drożdży, takie jak piwo i wino, zawierają dużą ilość cząsteczek DNA i RNA tych mikroorganizmów, a co za tym idzie, dużą ilość puryn.
• Napoje słodzone: Napoje bogate w fruktozę zakłócają metabolizm puryn i mogą prowadzić do wysokich poziomów kwasu moczowego, mimo że same w sobie nie zawierają związków purynowych.
• Niektóre warzywa: Szparagi, szpinak, kalafior i grzyby, a także rośliny strączkowe, również zawierają stosunkowo dużą ilość puryn, ale znacznie mniej niż poprzednie.

Osoby cierpiące na dnę moczanową powinny uważać na spożycie tych pokarmów, ale od czasu do czasu mogą pozwolić sobie na ich konsumpcję, choć w ograniczonych ilościach.

Prawie wszystkie pokarmy zawierają puryny w pewnych ilościach, ale istnieje wiele takich, które mają naturalnie niskie poziomy tych związków.

• Mleko i produkty mleczne: Mleko o niskiej zawartości tłuszczu, jogurt, kefir i twaróg to odpowiedni wybór dla osób z dną moczanową. Według niektórych badań mogą one nawet przyczynić się do obniżenia poziomu puryn we krwi.
• Owoce i warzywa: Owoce i warzywa są bogate w witaminy i minerały i niemal pozbawione puryn, co czyni je doskonałym wyborem dla osób z dną moczanową.
• Produkty pełnoziarniste: Płatki owsiane, brązowy ryż, komosa ryżowa, kasza gryczana i inne zboża są doskonałym źródłem energii i nie zawierają puryn.
• Orzechy i nasiona: Są bogate w białko i mają niską zawartość puryn.
• Jaja: Jaja są doskonałym źródłem pełnowartościowych białek, bez zawartości zasad purynowych.

Włączenie tych pokarmów do diety osób z dną moczanową to jedyny sposób na uniknięcie kryzysów dny moczanowej, bez pozbawiania organizmu niezbędnych substancji.