Czym są fosfolipidy i jaką pełnią funkcję?

Fosfolipidy to klasa lipidów lub, mówiąc potocznie, „tłuszcze”, które mają fundamentalne znaczenie dla budowy struktury i funkcjonalności błon biologicznych, takich jak błony komórkowe.

Te tzw. „tłuszcze” to cząsteczki amfipatyczne, co oznacza, że mają jednocześnie hydrofilowy (przyciągający wodę) i hydrofobowy (odpychający wodę) koniec.

Ta unikalna cecha w strukturze tych związków pozwala im tworzyć podwójną dwuwarstwę polarną błon komórkowych.

Fosfolipidy to substancje o złożonej strukturze i składają się z trzech głównych komponentów.

Zobaczmy, jakie to są:

• Szkielet glicerolowy: Glicerol to cząsteczka zbudowana z trzech atomów węgla, która stanowi podstawę fosfolipidu.
• Dwa kwasy tłuszczowe: Tworzą one hydrofobowe ogony fosfolipidów i reprezentują długie łańcuchy węglowodorowe, które łączą się z dwoma atomami węgla glicerolu za pomocą wiązań estrowych.
• Grupa fosforanowa (hydrofilowa głowa): Przyczepia się do trzeciego atomu węgla w cząsteczce glicerolu, a do niej może być przyłączona dodatkowa cząsteczka – cholina, etanoloamina, seryna lub inne. Grupa fosforanowa jest polarna i wchodzi w interakcje z wodą.

Unikalna struktura chemiczna tych biologicznych związków determinuje ich specyficzne właściwości. One określają funkcje, które fosfolipidy pełnią dla naszego organizmu na poziomie komórkowym.

Fosfolipidy tworzą dwuwarstwową podstawę błon komórkowych, dzięki czemu utrzymują integralność komórek i chronią organelle komórkowe.

Niektóre fosfolipidy służą jako prekursory cząsteczek sygnałowych, które pomagają w przekazywaniu informacji między określonymi populacjami komórek. Przykładem takich substancji o charakterze fosfolipidowym jest fosfatydyloinozytol 4,5-bisfosfat.

Struktura fosfolipidów pozwala błonom komórkowym być elastycznymi i umożliwia tworzenie pęcherzyków, w które wpadają różne ważne dla komórek substancje poprzez procesy endocytozy i egzocytozy.

Ze względu na podstawową funkcję, jaką pełnią, fosfolipidy znajdują się w komórkach wszystkich tkanek i narządów.

Oprócz wspomnianych powyżej właściwości i cech, istnieją inne, bardziej specyficzne korzyści fosfolipidów dla zdrowia organizmu.

Ze względu na ich ważne funkcje, fosfolipidy są czasami zalecane dla określonych stanów.

Zobaczmy, jakie to są:

• Problemy z wątrobą: Fosfolipidy są zalecane przy chorobach wątroby, takich jak stłuszczenie wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby i marskość. Pomagają w regeneracji komórek wątroby, zmniejszają nagromadzenie tłuszczu w nich i wspierają detoksykację. W tym celu najbardziej odpowiednia jest fosfatydylocholina, która jest ekstrahowana z produktów spożywczych, najczęściej jajek i soi.
• Problemy neurologiczne: Przy problemach neurologicznych związanych z zdolnościami poznawczymi, pamięcią i nastrojem zaleca się stosowanie fosfatydyloseryny, która jest podstawowym strukturalnym składnikiem neuronów mózgowych.
• Problemy sercowo-naczyniowe: Jak już wcześniej wspomniano, fosfatydylocholina i fosfatydyloseryna uczestniczą w metabolizmie soli żółciowych, które są związane z poziomem cholesterolu we krwi. Fosfatydyloseryna wspiera funkcję serca i chroni przed stresem oksydacyjnym stres.
• Problemy z układem odpornościowym: Fosfatydyloseryna uczestniczy w sygnalizacji komórkowej, która jest ważną funkcją i mechanizmem regulacyjnym w realizacji reakcji odpornościowych.
• Sport i regeneracja: Fosfolipidy są wskazane przy intensywnych treningach ze względu na ich zdolność do regeneracji błon komórkowych, które ulegają uszkodzeniu w wyniku wysiłku fizycznego. Ponadto liczne badania wskazują, że zmniejszają poziom hormonów stresu.
• Przy zapaleniu żołądka i wrzodach: Fosfatydylocholina pełni rolę gastoprotektora – chroni błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniem i poprawia regenerację komórek śluzowych.

Rodzaje fosfolipidów stosowanych jako suplementy diety to fosfatydylocholina i fosfatydyloseryna, które są ekstrahowane z naturalnych roślinnych i zwierzęcych źródeł i są całkowicie bezpieczne.

Jak ze wszystkim, tak i z przyjmowaniem fosfolipidów można przesadzić, co może prowadzić do niepożądanych reakcji, które w większości przypadków są nieszkodliwe.

Takie są zaburzenia żołądkowo-jelitowe – najczęściej wzdęcia brzucha i biegunka, ponieważ organizm ma limit wchłaniania tych substancji.

Ze względu na ich pochodzenie (najczęściej soja i jajka), nadmierne spożycie może wywołać rozwój alergii.

Przyjmowanie fosfolipidów powinno być dostosowane do przyjmowania leków związanych z krzepliwością krwi, a także chorób wpływających na te parametry krwi i zawsze musi być zatwierdzone przez specjalistę medycznego.

Inną grupą leków, z którymi fosfolipidy mogą wchodzić w interakcje lub wpływać na ich działanie, są statyny (leki obniżające poziom cholesterolu).

Najczęściej do zwiększania spożycia fosfolipidów, jak również do produkcji skoncentrowanych suplementów diety, wykorzystuje się produkty takie jak żółtka jaj, soja i produkty sojowe (bogate w lecytynę), słonecznik, wątroba i inne.

Zwierzęce źródła białka są również związane z wysoką zawartością cholesterolu, a soja jest silnym alergenem.

Dlatego wiele osób stosuje suplementy diety, które stanowią skoncentrowane, izolowane źródło niezbędnych fosfolipidów, bez dodatkowego содержания kalorii, cholesterolu i alergenów.

*wartości podane są w g/kg⁻¹. Na przykład – na jeden kilogram masy jajecznej znajduje się 35 gramów fosfolipidów ogółem, a na jeden kilogram fosfolipidów jajecznych znajduje się 770 gramów fosfatydylocholiny, 166 gramów fosfatydyloetanolaminy i tylko śladowe ilości fosfatydyloseryny oraz fosfatydyloinozytolu.