Nietolerancja histaminy: przyczyny, objawy i leczenie

Histamina to wysoce aktywny związek organiczny, który pełni ważne role i może funkcjonować podobnie do hormonu i neuroprzekaźnika w organizmie.

Jest przechowywana w wyspecjalizowanych komórkach układu odpornościowego, zwanych mastocytami, i uwalniana z nich po kontakcie z określonymi bodźcami wyzwalającymi, najczęściej alergenami i czynnikami zapalnymi.

Nietolerancja histaminowa rozwija się, gdy dochodzi do zaburzeń w metabolizmie (w tym przypadku - rozkładu) histaminy w organizmie. Najczęściej te zaburzenia są związane z obniżoną lub brakującą aktywnością enzymu zwanego diaminooksydazą (DAO). W normalnych warunkach ten enzym rozkłada histaminę pochodzącą z pożywienia w naszym układzie pokarmowym.

Niedobór syntezy lub zaburzona aktywność tego enzymu prowadzi do gromadzenia się histaminy. Powoduje to różne objawy nietolerancji histaminowej, które łatwo można pomylić z alergiami.

Nietolerancja histaminowa nie jest alergią i nie obserwuje się przy niej specyficznej reakcji immunologicznej na alergeny.

Objawy nietolerancji histaminowej są bardziej zróżnicowane niż objawy przy innych nietolerancjach pokarmowych. Wynika to ze złożonego działania cząsteczki histaminy w organizmie i jej udziału w różnych procesach.

Objawy mogą obejmować:

• Problemy żołądkowo-jelitowe - wzdęcia, biegunka, wzdęcia i bóle brzucha - to częste objawy u osób z podwyższonym poziomem histaminy.
• Ból głowy i migrena - również dość powszechne objawy u osób z nietolerancją histaminową. Wyjaśnia się to wpływem histaminy na naczynia krwionośne w mózgu.
• Reakcje skórne - zaczerwienienie, różne wysypki i pokrzywka. Często występują po spożyciu pokarmów bogatych w histaminę.
• Objawy sercowe - tachykardia (przyspieszone tętno), arytmia i obniżone ciśnienie krwi mogą być sygnałem podwyższonego poziomu histaminy.
• Problemy z górnymi drogami oddechowymi - zatkany nos, trudności w oddychaniu, obecność świszczącego oddechu. Mogą one również być objawami związanymi z gromadzeniem się histaminy, choć są rzadsze.

Pomimo bogactwa objawów, wszystkie są niespecyficzne i występują w różnych kombinacjach w indywidualnych przypadkach.

Dlatego właśnie postawienie dokładnej diagnozy nietolerancji histaminowej jest skomplikowanym zadaniem, które wymaga wykluczenia innych problemów.

Najczęstszą przyczyną rozwoju nietolerancji histaminowej jest niedobór enzymu DAO. Może on być dwojakiego rodzaju - dziedziczny lub wtórny.

Czynniki genetyczne są główną, można powiedzieć, jedyną przyczyną dziedzicznej formy. Polegają one na obniżonej lub zaburzonej ekspresji genu odpowiedzialnego za syntezę enzymu.

Wtórna forma niedoboru może być spowodowana:

• Ob(ecnością chorób przewlekłych - na przykład chorobą Leśniowskiego-Crohna lub różnymi rodzajami enteropatii, które prowadzą do uszkodzenia cienkich jelit, w których syntetyzowany jest enzym.
• Lekarstwami - niektóre leki przeciwdepresyjne, przeciwbólowe i obniżające ciśnienie krwi mogą hamować (blokować) działanie DAO.
• Dietą - diety bogate w histaminę mogą zwiększać ryzyko objawów, ponieważ organizm nie radzi sobie z dużą ilością histaminy przyjmowanej z pożywieniem. Jest to najczęstsza przyczyna rozwoju wtórnej formy niedoboru.

Korekta diety jest podstawową miarą radzenia sobie z problemem. W przeciwieństwie do innych nietolerancji, które dotyczą czynników wyzwalających obecnych w niewielkiej liczbie pokarmów, nietolerancja histaminowa wiąże się z unikaniem wielu produktów spożywczych.

Lista pokarmów bogatych w histaminę jest długa i obejmuje wszystkie produkty poddane fermentacji - kiszonki, kapustę kiszoną, sos sojowy i produkty sojowe, napoje alkoholowe.

Konserwowane i wędzone mięsa oraz ryby również są bogatym źródłem histaminy i należy ich unikać.

Wszystkie dojrzałe sery i produkty mleczne znajdują się na liście.

Oprócz tych pokarmów, które nie zawsze są szczególnie korzystne dla zdrowia organizmu ze względu na inne składniki, które zawierają, świeże owoce i warzywa również należą do grupy produktów, których należy unikać. Chodzi o przejrzałe owoce, podatne na fermentację, ponieważ w procesie dojrzewania poziom histaminy w nich wzrasta.

Podsumujmy, jakich pokarmów należy unikać przy nietolerancji histaminowej:

• Produkty poddane fermentacji
• Konserwowane i wędzone mięso oraz ryby
• Wszystkie dojrzałe sery i produkty mleczne
• Świeże owoce i warzywa.

Niektóre leki również mogą prowadzić do podwyższenia poziomu histaminy poprzez hamowanie enzymu DAO. Zastąpienie ich innymi powinno być omówione ze specjalistą.

Oprócz oczywistych, koniecznych zmian w sposobie żywienia, inne adaptacje w codziennym trybie życia również mogą być korzystne - są to regularna aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu. Pomagają one zmniejszyć stres, który z kolei jest czynnikiem stymulującym organizm do wydzielania histaminy i przyczynia się do gromadzenia jej poziomu w organizmie.

Osoby z nietolerancją histaminową w pewnym momencie mogą zmagać się z niedoborem określonych składników odżywczych z powodu licznych ograniczeń w diecie.

Najczęstsze niedobory dotyczą żelaza, witaminy B12, witaminy D i wapnia, wynikające z unikania różnych produktów zwierzęcych i mlecznych.

W celu zapobiegania tym niedoborom, osoby mogą sięgnąć po suplementy diety, aby dostarczyć organizmowi niezbędnych dawek mikro- i makroelementów.

Objawy nietolerancji histaminowej mogą być wyjątkowo nieprzyjemne, często prowadząc do poważnego dyskomfortu i trudności w codziennym życiu.

Konsultacja z gastroenterologiem jest obowiązkowa dla osób z nietolerancją histaminową, aby omówić dietę i podjąć odpowiednie środki kontroli stanu.

Czasami objawy nie ustępują od razu po rozpoczęciu diety i mogą towarzyszyć im poważniejsze stany, takie jak reakcje alergiczne lub ciężkie problemy z układem pokarmowym.