Na co pomaga zioło głóg: Istota i korzyści

Głóg (Crataegus monogyna) to liściasty, wieloletni krzew lub niskie drzewo z rodziny różowatych (Rosaceae), osiągające wysokość od 3 do 8 metrów. Charakteryzuje się białymi do różowych kwiatami pojawiającymi się pod koniec wiosny oraz czerwonymi, czasem ciemnoczerwonymi owocami dojrzewającymi pod koniec lata i jesienią.

Występuje naturalnie w klimacie umiarkowanym Europy, a także w niektórych częściach Azji i Ameryki Północnej. Preferuje słoneczne i półcieniste miejsca – zarośla, polany leśne, skraje lasów i tereny pagórkowate.

Używane części głogu

Wszystkie części głogu są wykorzystywane w medycynie ludowej, przy czym zawartość substancji aktywnych różni się w zależności od części rośliny:

• Kwiaty – zbierane w maju–czerwcu, przed pełnym rozkwitem, suszone w cieniu.

• Liście – często łączone z kwiatami w mieszankach ziołowych.

• Owoce – zbierane w pełni dojrzałe we wrześniu–październiku, suszone lub stosowane na świeżo w nalewkach, syropach i herbatach.

Głóg to naturalne laboratorium farmaceutyczne – wyjątkowo bogaty w substancje aktywne i fitoskładnikiz różnych grup. To właśnie jego profil chemiczny stanowi podstawę działania farmakologicznego i tłumaczy jego szerokie zastosowanie terapeutyczne, zwłaszcza w odniesieniu do układu sercowo-naczyniowego.

Najlepiej przebadane składniki obejmują flawonoidy, proantocyjanidyny, kwasy triterpenowe i inne biologicznie aktywne związki.

Flawonoidy

Flawonoidy w głogu obejmują kwercetynę, hiperozyd, witeksynę i rutynę.

Oto, co warto o nich wiedzieć:

• Kwercetyna – silny przeciwutleniacz, który stabilizuje błony komórkowe, zmniejsza stany zapalne i działa rozszerzająco na naczynia krwionośne.

• Hiperozyd i witeksyna – wspomagają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i działają kardioprotekcyjnie, poprawiając kurczliwość mięśnia sercowego.

• Rutyna – wzmacnia naczynia włosowate i poprawia mikrokrążenie.

Proantocyjanidyny (oligomeryczne procyjanidyny)

Te polifenole wspomagają aktywność przeciwutleniającą i stabilizację struktur kolagenowych w ścianach naczyń krwionośnych. Wykazują umiarkowane działanie obniżające ciśnienie krwi, pomagają normalizować rytm serca i zwiększają elastyczność tętnic.

Kwasy triterpenowe

Główne przedstawiciele to kwas ursolowy, kreategolowy i oleanolowy. Charakterystyczne dla nich jest to, że wykazują właściwości przeciwzapalne i antyproliferacyjne.

Uważa się również, że przyczyniają się do łagodnego działania moczopędnego i rozszerzającego naczynia tej rośliny.

Kwasy fenolowe

Obejmują kwas chlorogenowy i kawowy. Wykazują działanie przeciwutleniające i wspomagają funkcję śródbłonka (wewnętrznej wyściółki naczyń krwionośnych).

Aminopuryny (adenozyna, guanina)

Substancje te wykazują łagodne działanie uspokajające i rozszerzające naczynia, mogąc wspierać ogólne działanie kojące głogu w przypadku tachykardii wywołanej stresem oraz łagodnej nerwowości.

Łączne działanie wszystkich tych substancji warunkuje kardiotoniczne, przeciwutleniające, rozszerzające naczynia i łagodne uspokajające właściwościgłogu, szczególnie w przypadku czynnościowych zaburzeń serca, nadciśnienia tętniczego, pobudzenia nerwowego oraz zmian związanych z wiekiem w funkcjonowaniu serca.

Głóg jest jednym z najskuteczniejszych ziołowych środków wspomagających sercei układ naczyniowy, znanym ludzkości od zamierzchłych czasów, z dobrze udokumentowanym działaniem w literaturze naukowej.

Oto jego główne zalety:

• Poprawia funkcję serca – wzmacnia kurczliwość mięśnia sercowego bez zwiększania zapotrzebowania na tlen. Odpowiedni przy chorobie niedokrwiennej serca, niewydolności serca (we wczesnych stadiach), arytmiach i zmianach wieku, działając jako kardiotonik.

• Reguluje ciśnienie krwi – działa rozszerzająco na naczynia, szczególnie wieńcowe, i wspomaga obniżenie łagodnie do umiarkowanie podwyższonego ciśnienia krwi.

• Uspokaja układ nerwowy – ma łagodne działanie uspokajające, przydatne przy kołataniu serca, nerwowości i napięciu nerwowym, zwłaszcza jeśli są związane ze stresem.

• Ochrona antyoksydacyjna – flawonoidy i proantocyjanidyny w głogu chronią naczynia przed stresem oksydacyjnym, poprawiają ich elastyczność i wytrzymałość.

• Wspomaga krążenie obwodowe – może być pomocny przy uczuciu zimnych kończyn, szumach usznych lub zawrotach głowy związanych z zaburzeniami krążenia.

Głóg nie działa szybko i objawowo – najlepiej sprawdza się przy dłuższym stosowaniu, gdy efekt kumuluje się w czasie – co jest typowe dla działania wielu ziół. Nadaje się zarówno do stosowania samodzielnego, jak i jako część kompleksowej fitoterapii.

Głóg występuje w różnych formach, z których każda ma swoje zalety w zależności od potrzeb i sposobu stosowania:

• Nalewka – jedna z najlepiej przyswajalnych form. Wchłania się szybko i umożliwia elastyczne dawkowanie. Odpowiednia przy ostrych stanach, takich jak kołatanie serca, niepokój lub skoki ciśnienia. Szybciej kumuluje się w organizmie dzięki znacznie wyższemu stężeniu substancji czynnych, a zakres związków uzyskiwanych poprzez ekstrakcję alkoholową jest szerszy niż w przypadku innych form opisanych poniżej.

• Herbata (napar) – najczęściej wykorzystuje się kwiaty i/lub liście. Odpowiednia do łagodniejszego działania przy dłuższym stosowaniu.

• Tabletki i kapsułki– standaryzowane ekstrakty z określoną ilością substancji aktywnych. Wygodne w terapii długoterminowej, zwłaszcza przy problemach sercowo-naczyniowych.

• Syrop – rzadziej spotykany, ale odpowiedni dla osób z wrażliwym żołądkiem.

Głóg jest szczególnie odpowiedni w przypadkach:

• Osób z początkową niewydolnością serca, łagodnymi arytmiami lub zmianami sercowymi związanymi z wiekiem;

• Osób z wysokim ciśnieniem krwi, zwłaszcza w sytuacjach zwiększonego stresu i w połączeniu z zimnymi kończynami;

• Przykołataniu serca, lęku lub niepokoju, gdy objawy są związane z nadpobudliwością nerwową i sercową;

• Osób starszych, u których głóg może wspierać napięcie naczyniowe i pracę serca;

• Osób z zaburzonym krążeniem obwodowym – szumy uszne, zimne dłonie i stopy, zawroty głowy.

Dawkowanie zioła zależy głównie od wybranej formy jego przyjmowania. 

Na przykład dla nalewki to 15–30 kropli, 2–3 razy dziennie, rozcieńczone niewielką ilością wody. Dla suchego ekstraktu (forma kapsułek, tabletek): 160–900 mg dziennie (podzielone na 2–3 dawki). Aby przygotować napar: 1–2 łyżeczki suchego ziela na 250 ml wrzącej wody – 2–3 razy dziennie.

Dodatkowe zalecenia, które warto znać:

• Okres stosowania: co najmniej 4–6 tygodni, ponieważ efekt jest kumulacyjny. Nadaje się również do długotrwałego stosowania pod nadzorem.

• Pora dnia: przy nerwowości – po południu i wieczorem; na ciśnienie i serce – rano i w południe.

• Przed/po jedzeniu: nalewki przyjmuje się zazwyczaj przed posiłkiem, kapsułki – po.

Dodatkowo może być łączony z kozłkiem lekarskim (na stres), melisą (na sen), miłorzębem japońskim (na krążenie obwodowe) lub czosnkiem (w chorobach sercowo-naczyniowych).

Głóg jest jednym z najbezpieczniejszych ziół przy właściwym stosowaniu.

W rzadkich przypadkach udokumentowano następujące działania niepożądane:

• Łagodne obniżenie ciśnienia krwi, zawroty głowy lub zmęczenie – zwłaszcza przy wysokich dawkach;

• Dyskomfort żołądkowy – u osób wrażliwych;

• Interakcje z lekami, takimi jak digoksyna lub leki na nadciśnienie (może nasilać ich działanie).

Należy unikać jednoczesnego przyjmowania z lekami bez konsultacji z lekarzem, szczególnie w przypadku pacjentów z chorobami serca.

Czy głóg jest skuteczny przy problemach sercowo-naczyniowych?

Tak, już od czasów starożytnych znane są jego korzyści dla serca, a dziś znajdują one potwierdzenie także w badaniach naukowych.

Które części rośliny są korzystne?

Wszystkie – liście, kwiaty i owoce rośliny mają właściwości lecznicze.

źródła:

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3891531/

https://www.mdpi.com/2072-6643/7/9/7708